Wypadek za Granicą: Twój Przewodnik po Dochodzeniu Odszkodowania w Polsce

W tym artykule wyjaśniamy skomplikowaną procedurę dochodzenia odszkodowania za wypadki, które miały miejsce za granicami naszego kraju. Zapraszamy do lektury.

Kiedy Polski Sąd Jest Właściwy (Przypadek Wyłącznej Jurysdykcji Sądów Polskich)?

Zasadniczo, sprawy o odszkodowanie za wypadki za granicą regulowane są przez prawo kraju, w którym doszło do zdarzenia. Jednak istnieją wyjątki, kiedy możesz dochodzić swoich roszczeń w Polsce. W niektórych przypadkach jurysdykcji krajowej należy sprawa, nawet jeśli wypadek miał miejsce za granicą.

Kluczowe znaczenie mają tu przepisy prawa międzynarodowego, rozporządzenia unijne oraz Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.). Właściwość polskiego sądu w sprawie o odszkodowanie lub zadośćuczynienie może wynikać z:

• Rozporządzenia Bruksela I bis (nr 1215/2012) - obowiązuje w krajach UE i określa zasady właściwości sądów w sprawach cywilnych i handlowych.
• Kodeksu postępowania cywilnego (art. 1103 k.p.c.) - reguluje właściwość sądu w sprawach z elementem zagranicznym.
• Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych - w przypadku szkód objętych ubezpieczeniem OC.

Możesz dochodzić roszczeń w Polsce, jeśli:

• Sprawca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce - Zgodnie z art. 4 Rozporządzenia Bruksela I bis, pozew można wnieść do sądu w kraju, w którym pozwany (np. sprawca wypadku) ma miejsce zamieszkania. Jeśli sprawca to osoba fizyczna zamieszkała w Polsce, polski sąd jest właściwy. Jeśli sprawca to firma (np. przewoźnik), której siedziba znajduje się w Polsce, również można dochodzić roszczeń w Polsce.
• Sprawca był ubezpieczony w Polsce (OC komunikacyjne) - Gdy wypadek miał miejsce za granicą, ale pojazd sprawcy był ubezpieczony w Polsce, poszkodowany może dochodzić roszczeń w Polsce, kierując sprawę do:
• Ubezpieczyciela sprawcy w Polsce.
• Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) lub Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK) – w przypadku braku polisy OC sprawcy.
• Poszkodowany ma miejsce zamieszkania w Polsce (art. 7 Rozporządzenia Bruksela I bis) - W przypadku roszczeń wobec ubezpieczyciela sprawcy poszkodowany może pozwać ubezpieczyciela w kraju swojego zamieszkania, czyli w Polsce. Jeśli jedna ze stron ma miejsce pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, polski sąd może być właściwy.
• Przykład: Polak uległ wypadkowi we Francji, ale sprawca miał ubezpieczenie w AXA Francja – poszkodowany może pozwać AXA przed sądem w Polsce.
• Strony umówiły się na rozstrzyganie sporów w Polsce - do jurysdykcji krajowej należy sprawa jeżeli strony umówiły się (np. umowa przewozu w transporcie międzynarodowym), że ewentualne spory będą rozpatrywane w Polsce.
• Szkoda powstała w związku z działalnością prowadzoną w Polsce - Jeśli np. polska firma organizująca transport turystyczny zawiniła w wypadku za granicą, poszkodowany może pozwać ją w Polsce. Powództwo przeciwko ubezpieczycielowi może być wniesione w Polsce, jeśli ubezpieczyciel ma siedzibę w Polsce.

Przepisy prawa polskiego należą do kluczowych regulacji w takich przypadkach. A oto inne sytuacje w których jurysdykcji krajowej podlega rozstrzygnięcie określonej sprawy:

• Jeśli rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych, polski sąd może być właściwy.
• W sprawie przeciwko ubezpieczycielowi głównemu, polski sąd może być właściwy.
• Jeśli w sprawie występuje współuczestnictwo materialne, polski sąd może być właściwy.
• Strony oznaczonego stosunku prawnego mogą ustalić jurysdykcję polskiego sądu.
• Sprawy dotyczące ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej mogą być rozpatrywane przez polski sąd.
• Sprawy związane z ustaleniem pochodzenia dziecka rozpoznawana są przez polski sąd.

Ponadto miejsce zamieszkania może determinować właściwość sądu. Należy też pamiętać, że umowy wyłączające jurysdykcję sądów polskich są ograniczone.

Niektóre sprawy należą do wyłącznej jurysdykcji krajowej.

Sprawy dotyczące nieruchomości na terytorium Polski należą do wyłącznej jurysdykcji krajowej.

Sprawy związane z umowami, alimentami oraz roszczeniami o ustalenie pochodzenia dziecka są należne do jurysdykcji krajowej, jeżeli osoba występująca w roli powoda ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyłączna jurysdykcja sądów polskich

Wyłączna jurysdykcja sądów polskich oznacza, że tylko sądy polskie są właściwe do rozpoznania i rozstrzygnięcia określonej sprawy. Jest to uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego (KPC) oraz w innych przepisach prawa polskiego. Tego rodzaju jurysdykcja ma na celu zapewnienie, że niektóre sprawy, ze względu na ich specyfikę i związek z Polską, będą rozpatrywane wyłącznie przez polskie sądy.

Przykłady spraw, które należą do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich, to:

• Prawa rzeczowe do nieruchomości: Sprawy dotyczące praw rzeczowych do nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że wszelkie spory dotyczące własności, użytkowania wieczystego czy innych praw rzeczowych do nieruchomości w Polsce muszą być rozstrzygane przez polskie sądy.
• Małżeńskie stosunki majątkowe: Sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych, jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami polskimi. W takich przypadkach, nawet jeśli małżonkowie mieszkają za granicą, sprawy związane z ich majątkiem będą rozpatrywane przez sądy w Polsce.
• Stwierdzenie nieważności uchwał: Sprawy o stwierdzenie nieważności uchwał spółek z siedzibą w Polsce. Dotyczy to m.in. uchwał zgromadzeń wspólników czy walnych zgromadzeń akcjonariuszy, które mogą być kwestionowane wyłącznie przed polskimi sądami.

Wyłączna jurysdykcja krajowa w tych przypadkach zapewnia, że sprawy o kluczowym znaczeniu dla polskiego porządku prawnego będą rozpatrywane przez sądy, które najlepiej znają przepisy prawa polskiego i specyfikę lokalnych realiów.

Kiedy Polski Sąd NIE Jest Właściwy z Powodu Jurysdykcji Sądów Państwa Obcego?

Nie można pozywać w Polsce, jeśli sprawca i ubezpieczyciel są zagraniczni, a poszkodowany nie ma podstawy prawnej do wytoczenia sprawy w Polsce.

Gdy sprawca i jego ubezpieczyciel mają siedzibę za granicą, a poszkodowany nie może skorzystać z powyższych podstaw, polski sąd nie będzie właściwy do rozpatrywania Twojej sprawy. W takiej sytuacji będziesz musiał dochodzić odszkodowania w kraju, w którym doszło do wypadku lub w kraju, w którym ma siedzibę ubezpieczyciel sprawcy.

Jeśli sprawa dotyczy odszkodowania od zagranicznych instytucji państwowych (np. wypadek w komunikacji publicznej, szpital za granicą), mogą obowiązywać przepisy prawa krajowego tego państwa.

Zwykły Pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej

Jak Wnieść Pozew w Polsce?

Jeśli spełnione są warunki, które uprawniają Cię do dochodzenia roszczeń w Polsce, powinieneś wnieść pozew do sądu rejonowego lub okręgowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego lub powoda (w zależności od sytuacji).

Wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania może determinować właściwość sądu.

Jeśli właściwy jest polski sąd, pozew wnosi się do:

• Sądu miejsca zamieszkania pozwanego (sprawcy lub jego ubezpieczyciela).
• Sądu miejsca zamieszkania poszkodowanego, jeśli sprawa dotyczy ubezpieczyciela.
• Sądu właściwego dla miejsca działalności przedsiębiorstwa transportowego (np. w przypadku wypadku autokaru).

Do pozwu należy dołączyć:

• Dokument tożsamości.
• Dokumenty potwierdzające doznane obrażenia (np. zaświadczenie lekarskie, wyniki badań).
• Dokumenty potwierdzające poniesione koszty (np. rachunki za leczenie, rehabilitację).
• Dowód zawarcia umowy ubezpieczenia przez sprawcę wypadku (jeśli dotyczy).
• Inne dokumenty, które mogą być istotne dla sprawy.

Wszczęcie Postępowania w Miejscu Zamieszkania

Konflikty Jurysdykcyjne

Konflikty jurysdykcyjne występują, gdy sądy różnych państw uznają się za właściwe do rozpoznania tej samej sprawy. Może to prowadzić do sytuacji, w której sądy różnych państw wydają sprzeczne orzeczenia, co komplikuje proces dochodzenia sprawiedliwości.

Aby uniknąć konfliktów jurysdykcyjnych, strony mogą zawrzeć umowę o jurysdykcję sądów polskich lub sądów państwa obcego. Umowa taka musi być sporządzona na piśmie i musi być skuteczna według prawa mającego zastosowanie w państwie obcym. Dzięki temu strony mogą jasno określić, który sąd będzie właściwy do rozpoznania ewentualnych sporów, co zapobiega późniejszym nieporozumieniom.

W przypadku braku umowy o jurysdykcję, sądy polskie stosują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (KPC), które określają, kiedy sądy polskie są właściwe do rozpoznania sprawy. Przykłady takich przepisów to:

• Art. 1103 KPC: Stanowi, że sądy polskie są właściwe do rozpoznania sprawy, jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu albo siedzibę w Polsce. Oznacza to, że jeśli pozwany mieszka lub ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sprawa może być rozpatrywana przez polskie sądy.
• Art. 11031 KPC: Dotyczy spraw związanych z małżeńskimi stosunkami majątkowymi, jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami polskimi. Nawet jeśli małżonkowie przebywają za granicą, sprawy dotyczące ich majątku będą rozpatrywane przez sądy w Polsce.

W przypadku konfliktu jurysdykcyjnego, sądy polskie mogą wystąpić do sądów państwa obcego o uznanie ich jurysdykcji. Jeżeli sądy państwa obcego nie uznają jurysdykcji sądów polskich, może to prowadzić do sytuacji, w której sprawa nie zostanie rozpoznana przez żaden sąd. W takich przypadkach międzynarodowa współpraca sądowa i stosowanie odpowiednich konwencji międzynarodowych są kluczowe dla rozwiązania konfliktu i zapewnienia, że sprawa zostanie właściwie rozpatrzona.

Przykłady z Orzecznictwa, Gdy Rozstrzygnięcie Dotyczy Praw Rzeczowych

Polskie sądy wielokrotnie rozpatrywały sprawy dotyczące odszkodowań za wypadki, które miały miejsce za granicą. Oto kilka przykładów takich orzeczeń:

• Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2021 r., sygn. akt I C 76/16: Opis sprawy: Powódka dochodziła zadośćuczynienia i odszkodowania za obrażenia ciała odniesione w wypadku komunikacyjnym za granicą.
• Orzeczenie: Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 150 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz dodatkowe kwoty tytułem odszkodowania.
• Wyrok Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 18 grudnia 2020 r., sygn. akt I C 657/19: Opis sprawy: Sprawa dotyczyła roszczeń odszkodowawczych związanych z wypadkiem komunikacyjnym, który miał miejsce na terenie Niemiec.
• Orzeczenie: Sąd zasądził na rzecz powoda odszkodowanie, uwzględniając koszty naprawy pojazdu oraz inne poniesione straty.

W jednym z przypadków, rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych do nieruchomości położonych w Polsce.

Te orzeczenia potwierdzają, że polskie sądy mogą być właściwe do rozpatrywania spraw o odszkodowanie lub zadośćuczynienie za wypadki, które miały miejsce za granicą, zwłaszcza gdy istnieje odpowiedni związek z polskim systemem prawnym, taki jak miejsce zamieszkania poszkodowanego czy siedziba pozwanego.

Nasze Doświadczenie

Kancelaria Król Odszkodowań ma bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw o odszkodowanie za wypadki za granicą. Pomogliśmy wielu osobom uzyskać należne im odszkodowanie, nawet w najtrudniejszych przypadkach.

W jednej ze spraw, kancelaria reprezentowała klienta w sprawie przeciwko ubezpieczycielowi głównemu.

W naszej praktyce zajmowaliśmy się sprawą wypadku samochodowego na terenie Niemiec. Reprezentowaliśmy rodzinę zmarłego w wyniku wypadku. Uzyskaliśmy pełną dokumentację wypadkową oraz akta sprawy karnej. W Polsce uzyskaliśmy zadośćuczynienie za śmierć bliskiej osoby na drodze sądowej. Następnie zawarliśmy serię ugód z ubezpieczycielem dla pozostałych członków rodziny.

Przykład:

Pan Jan uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu w Hiszpanii. Sprawca wypadku miał ubezpieczenie w Polsce. W tej sprawie, powództwo przeciwko ubezpieczycielowi zostało wniesione w Polsce. Kancelaria Król Odszkodowań pomogła Panu Janowi w zgromadzeniu niezbędnych dokumentów, przetłumaczeniu ich na język polski i wniesieniu pozwu do polskiego sądu. Dzięki naszym staraniom, Pan Jan uzyskał wysokie odszkodowanie, które pokryło koszty jego leczenia i rehabilitacji.

Podsumowanie

Dochodzenie odszkodowania za wypadek za granicą jest skomplikowane i wymaga wiedzy oraz doświadczenia. Jeśli uległeś wypadkowi za granicą i nie wiesz, jak dochodzić swoich praw, skontaktuj się z nami. Kancelaria Król Odszkodowań oferuje bezpłatne konsultacje i pomoc w prowadzeniu spraw o odszkodowanie. Nie czekaj, aż będzie za późno! Skontaktuj się z nami już dziś i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc.

Telefon: +48 792 805 896

Email: [info@krolodszkodowan.pl]

Bezpłatna konsultacja: [link do formularza kontaktowego]

Najczęściej Zadawane Pytania

1. Czy mogę dochodzić odszkodowania w Polsce, jeśli uległem wypadkowi za granicą?Tak, istnieją sytuacje, w których możesz dochodzić odszkodowania w Polsce, np. gdy sprawca ma miejsce zamieszkania w Polsce lub był ubezpieczony w Polsce.

2. Jakie dokumenty są potrzebne, aby wnieść pozew o odszkodowanie za wypadek za granicą?Potrzebne będą dokumenty tożsamości, dokumenty potwierdzające doznane obrażenia i poniesione koszty, dowód zawarcia umowy ubezpieczenia przez sprawcę wypadku.

3. Do którego sądu należy wnieść pozew o odszkodowanie za wypadek za granicą?
Pozew należy wnieść do sądu rejonowego lub okręgowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego lub powoda (w zależności od sytuacji). Sprawy związane z ustaleniem pochodzenia dziecka rozpoznawana są przez polski sąd.

4. Czy potrzebuję adwokata, aby dochodzić odszkodowania za wypadek za granicą?
Choć nie jest to obowiązkowe, warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który pomoże Ci w zgromadzeniu dokumentów, przetłumaczeniu ich i poprowadzeniu sprawy.

5. Ile czasu trwa proces dochodzenia odszkodowania za wypadek za granicą?
Czas trwania procesu zależy od wielu czynników, takich jak złożoność sprawy i obciążenie sądu.

6. Czy mogę negocjować z ubezpieczycielem sprawcy przed wniesieniem pozwu?
Tak, możesz próbować negocjować z ubezpieczycielem sprawcy, ale warto skonsultować się z adwokatem, aby upewnić się, że nie godzisz się na niekorzystne warunki ugody.